Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σήμερα την συχνότερη αιτία θανάτου. Στις παθήσεις αυτές οφείλεται το 1/3 των θανάτων . Κυρίως πρόκειται είτε για έμφραγμα του μυοκαρδίου ή για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και σε μικρότερο βαθμό αρρυθμίες της καρδιάς και περιφερική αγγειοπάθεια. Τα αίτια της ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου οφείλονται στον σύγχρονο τρόπο ζωής με κύρια χαρακτηριστικά την κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, το υπερβολικό βάρος, το έντονο στρες, την κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
Η καλύτερη πρόληψη κατά των καρδιακών παθήσεων και του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι να κατανοήσουμε τους κινδύνους και τις επιλογές θεραπείας. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η άγνοια ή η μη ενημέρωση. Το πρώτο βήμα τότε είναι να αναλάβετε την ευθύνη για την υγεία σας.
- Γνωρίστε τους κινδύνους.
Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η ηλικία – όσο περισσότερα χρόνια έχετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος σας. Το δεύτερο είναι η γενετική σύνθεση. Παρόλο που όλοι είναι ενθουσιώδεις για την επιστημονική πρόοδο της γονιδιακής έρευνας, οι γενετικές δοκιμασίες δεν είναι καθοριστικές καθώς βρίσκονται σε πρόωρο στάδιο. Το οικογενειακό ιστορικό είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Γνωρίζουμε πλέον ότι εάν οι γονείς, οι παππούδες σας ή άλλοι συγγενείς είχαν προσβληθεί ή πέθαναν από καρδιακή νόσο, διαβήτη ή εγκεφαλικό επεισόδιο, τότε ο κίνδυνος για εσάς είναι πολύ υψηλότερος. - Μην καπνίζετε και μην εκτίθεστε σε παθητικό κάπνισμα.
Τα στοιχεία είναι συντριπτικά ότι το κάπνισμα τσιγάρων και η έκθεση σε παθητικό κάπνισμα αυξάνουν τους κινδύνους καρδιακής νόσου, πνευμονικής νόσου, περιφερικής αγγειακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου. - Διατηρήστε μια υγιή αρτηριακή πίεση.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση, που ονομάζεται υπέρταση, είναι γνωστή ως “ο σιωπηλός δολοφόνος”, καθώς δεν έχει συμπτώματα στα περισσότερα άτομα. Η υπέρταση προκαλεί τη φθορά της ευαίσθητης εσωτερικής επένδυσης των αιμοφόρων αγγείων. Όσο υψηλότερη είναι η αρτηριακή πίεση (ΒΡ) τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος.
Ο κίνδυνος αρχίζει να αυξάνεται από μια πίεση 115/70 mmHg και διπλασιάζεται για κάθε αύξηση 10 mmHg στη συστολική πίεση (ο μεγαλύτερος αριθμός) και αύξηση 5 mmHg στη διαστολική (ο μικρότερος αριθμός). Η κληρονομικότητα και η αυξανόμενη ηλικία αυξάνουν τους κινδύνους. Ο έλεγχος της αρτηριακής σας πίεσης στο σπίτι μπορεί να είναι ένας καλύτερος δείκτης για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης από ό, τι στο γραφείο του γιατρού. Μια συσκευή παρακολούθησης της αρτηριακής πίεσης είναι μια καλή επένδυση για την υγεία σας. - Ελέγξτε τη χοληστερίνη σας (λιπίδια στο αίμα).
Τα πολύ αυξημένα λιπίδια του αίματος (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια) αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την καρδιαγγειακή νόσο. Τα λιπίδια του αίματός σας περιλαμβάνουν την LDL (κακή χοληστερόλη), την HDL (καλή χοληστερόλη) και τα τριγλυκερίδια. Η ποσότητα της χοληστερίνης στο αίμα καθορίζεται από τρεις παράγοντες: το ποσό που παράγεται από το ήπαρ (αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό προκαθορισμένο γενετικά), το ποσό που απορροφάται από τον εντερικό σωλήνα (αυτό εξαρτάται από το τι τρώτε, καθώς επίσης και από την ποσότητα που παράγεται από το ήπαρ και διοχετεύεται στο έντερο) και τέλος από την ηλικία (η χοληστερίνη αυξάνεται με την ηλικία). Μετά από πολλές δεκαετίες δαιμονοποίησης της χοληστερίνης γνωρίζουμε πλέον ότι τα υψηλά επίπεδα λιπιδίων έχουν σημασία μόνο για την ανίχνευση των ατόμων που πάσχουν από οικογενή υπερχοληστεριναιμία. Στα υπόλοιπα άτομα η υψηλή χοληστερίνη είναι απλά ένας δείκτης φλεγμονής και αντί να λαμβάνει κανείς φάρμακα για να ελαττώσει τα επίπεδα της χοληστερίνης είναι προτιμότερο να αντιμετωπίσει τις αιτίες της φλεγμονής (κάπνισμα, αλκοόλ, κακή διατροφή, παχυσαρκία). - Περιορίστε τις θερμίδες.
Οι δίαιτες της μόδας δεν λειτουργούν. Το ποσοστό παχυσαρκίας μεταξύ των κατοίκων της Ελλάδος είναι ανησυχητικό και έχει ως αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο. Η παχυσαρκία προκαλείται από την κατανάλωση περισσότερων θερμίδων από αυτές που μπορεί να κάψει το σώμα σας στη διάρκεια της ημέρας. Το συσσωρευμένο κοιλιακό λίπος είναι ο κύριος κίνδυνος. Το μέγεθος της μερίδας του φαγητού και η ποσότητα ζάχαρης στην διατροφή των Ελλήνων έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες. Ταυτόχρονα, η ημερήσια ποσότητα άσκησης έχει μειωθεί. Μία καλή συμβουλή είναι να πίνετε ποτά που δεν παχαίνουν (νερό, τσάι, καφές). Επίσης καθορίστε την μερίδα σας προτού αρχίσετε να τρώτε και σηκωθείτε από το τραπέζι πριν αισθανθείτε χορτάτοι. - Κάντε την άσκηση καθημερινή συνήθεια.
Η έλλειψη άσκησης συμβάλλει στην επιδημία της παχυσαρκίας . Μελέτες δείχνουν ότι το περπάτημα τρία χιλιόμετρα την ημέρα είναι βέλτιστο για τη γενική υγεία. Η άσκηση προσφέρει περισσότερα από την καύση θερμίδων. Ενεργοποιεί επίσης γονίδια που είναι ευεργετικά για την υγεία με άλλους τρόπους. Επιπλέον, η άσκηση είναι μια από τις καλύτερες θεραπείες για την κατάθλιψη και το άγχος. Ωστόσο, η άσκηση από μόνη της δεν μπορεί να ελέγξει ή να μειώσει το βάρος σας – πρέπει επίσης να τροποποιήσετε τη διατροφή σας. - Μειώστε το άγχος.
Το άγχος συμβάλλει στην καρδιαγγειακή νόσο και, εάν είναι σοβαρό, μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή ή αιφνίδιο θάνατο. Υπάρχουν πολλές επιλογές που βοηθούν στη μείωση του στρες, όπως η τακτική άσκηση, ο επαρκής ύπνος, η καλή σχέση με τον, την σύντροφό σας, το γέλιο, ο εθελοντισμός ή η συμμετοχή σε θρησκευτικές υπηρεσίες. Η παρακολούθηση της τηλεόρασης γενικά δεν είναι ένας καλός τρόπος για να χαλαρώσετε και ίσως ακόμη και να επιδεινώσει το άγχος. Επίσης, προσπαθήστε να αποφύγετε τις καταστάσεις και τους ανθρώπους που σας κάνουν ανήσυχους ή θυμωμένους. - Μείνετε ενημερωμένοι Η επιστήμη αλλάζει συνεχώς. Η μόνη σταθερά είναι αλλαγή. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην ιατρική, καθώς αναπτύσσονται συνεχώς νέες τεχνικές και νέες γνώσεις. Μην πιστεύετε σε όλα τα κομμάτια των “επιστημονικών πληροφοριών” που βρίσκονται στα μέσα ενημέρωσης ή στις διαφημίσεις. Έχει εκδοθεί μεγάλος αριθμός επιστημονικών ερευνών, αλλά δεν έχουν σχεδιαστεί σωστά ή περιέχουν δεδομένα απόδοσης που δεν είναι αντιπροσωπευτικά, για παράδειγμα, λόγω της έλλειψης επαρκούς αριθμού συμμετεχόντων. Λάβετε υπόψη ότι πολλές μελέτες χρηματοδοτούνται ή χρηματοδοτούνται από ιδιώτες ή νομικά πρόσωπα με προσωπικό ενδιαφέρον για την επίτευξη ευνοϊκών αποτελεσμάτων. Η κατάσταση μπορεί να είναι ιδιαίτερα συγκεχυμένη όταν οι επιστημονικές μελέτες δίνουν διαφορετικά ή και αντιφατικά αποτελέσματα και αυτό συμβαίνει πολύ συχνά.
Εκτός από αυτά τα γενικά προληπτικά μέτρα και τις εξετάσεις αίματος (χοληστερίνη, σάκχαρο αίματος), οι άνδρες μετά την ηλικία των 40 ετών και οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση πρέπει να υποβάλλονται σε Ηλεκτροκαρδιογράφημα και ανάλογα με τα ευρήματα να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η ύπαρξη αρρυθμίας επιβάλλει την άμεση έναρξη αγωγής προκειμένου να αποφευχθεί ένα εμβολικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό και ο εξεταζόμενος έχει και άλλους παράγοντες κινδύνου (καπνιστής, καθιστική εργασία, στρεσσογόνο περιβάλλον, παχυσαρκία) τότε ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά με τεστ κοπώσεως από την ηλικία των 40 ετών και να συνδυάζεται με υπερηχογράφημα ή στεφανιογραφία με αξονικό τομογράφο. Σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών και με επιβαρυμένο ιστορικό (καπνιστές, υπερλιπιδαιμία) χρειάζεται έλεγχος με υπερηχογράφημα των καρωτίδων προκειμένου. Οι στενώσεις στις καρωτίδες μπορεί να οδηγήσουν σε εμβολικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι άνδρες που ξεκινούν οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα πρέπει να ελέγχονται είτε με τεστ κοπώσεως είτε με Υπερηχογράφημα καρδιάς (ECHO Καρδιάς).