Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή αιτία της άνοιας. Πρόκειται για μια προοδευτική και μη αναστρέψιμη νευροεκφυλιστική ασθένεια. Και είναι η πρώτη αιτία νευρολογικής αναπηρίας, προκαλώντας μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος στις σύγχρονες κοινωνίες. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διερευνήσουμε πώς να το αποτρέψουμε.
Σε όλο τον κόσμο, περισσότερο από 45 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας. Εκτιμάται ότι το κόστος που συνδέεται με κάθε άτομο που διαγνώστηκε είναι 27.000 ευρώ ετησίως, κόστος το οποίο επιβαρύνεται σε μεγάλο βαθμό η οικογένεια του πάσχοντα.
Αιτίες
Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ποιος θα αναπτύξει τη νόσο του Αλτσχάιμερ, δεδομένου ότι είναι μια σύνθετη διαταραχή άγνωστης αιτιολογίας, η οποία προφανώς οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου.
Ηλικία: επηρεάζει συνήθως άτομα ηλικίας άνω των 60-65 ετών, αλλά υπήρξαν και περιπτώσεις παιδιών κάτω των 40. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι στη δεκαετία των 80.
Φύλο: οι γυναίκες υποφέρουν συχνότερα, πιθανώς επειδή ζουν περισσότερο.
Κληρονομικότητα: Η οικογενής νόσος του Αλτσχάιμερ, μια παραλλαγή της παθολογίας που μεταδίδεται γενετικά, αντιπροσωπεύει το 1% όλων των περιπτώσεων. Ωστόσο, εκτιμάται ότι το 40% των ασθενών με Αλτσχάιμερ έχουν οικογενειακό ιστορικό.
Γενετικοί παράγοντας: Μεταλλάξεις στο γονίδιο για πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς (ΑΡΡ), ή την πρεσενιλίνη 1 και 2 , ή της απολιποπρωτεΐνης Ε (ΑροΕ) έχουν συνδεθεί με την εμφάνιση της νόσου.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Ο καπνός έχει αποδειχθεί ως ένας σαφής παράγοντας κινδύνου για την νόσο, καθώς επίσης και η δίαιτα πλούσια σε λίπος.
Το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτής της μεγάλης πρόκλησης είναι να ανακαλύψουμε πώς να αποτρέψουμε το Αλτσχάιμερ. Ο τρόπος κατανόησης της ασθένειας έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια. Τώρα είναι γνωστό ότι η νόσος του Alzheimer είναι μια μακροχρόνια ασθένεια που αρχίζει να προκαλεί βλάβη στον εγκέφαλο μέχρι 15 ή 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Αυτή η παρατήρηση άνοιξε την πόρτα για να διερευνήσει πώς να αποτρέψουμε την ανάπτυξή της.
Πρωτοπαθής πρόληψη: μειώστε τις πιθανότητες να υποφέρετε από άνοια.
Τα τελευταία χρόνια δημοσιεύθηκαν οι πρώτες μελέτες που αποδεικνύουν την ύπαρξη ευκαιριών πρωτογενούς πρόληψης στον τομέα της άνοιας. Δηλαδή, υπάρχει μια σειρά πρακτικών που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο παρουσίασης των αιτιών που πιθανώς θα οδηγήσουν σε άνοια.
Εστιάζοντας στο πώς να αποτρέψουμε το Αλτσχάιμερ, γνωρίζουμε ότι αυτό που είναι καλό για την καρδιά είναι επίσης καλό για τον εγκέφαλο. Εκτιμάται ότι η υιοθέτηση συνήθων υγιεινών τρόπων ζωής θα μπορούσε να αποτρέψει σχεδόν μία στις τρεις περιπτώσεις. Η σωματική άσκηση, η γνωστική δραστηριότητα, οι κοινωνικές σχέσεις και η διατροφή διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου μας.
Υπάρχουν μελέτες που διεξάγονται σε σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες έχουν δείξει μείωση της συχνότητας εμφάνισης άνοιας σε άτομα άνω των 65 ετών που είχαν ενσωματώσει προληπτικές πρακτικές στην καθημερινή τους ζωή για τον έλεγχο παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου.
Δευτοροπαθής πρόληψη: Αντιμετωπίστε το Αλτσχάιμερ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματά σας.
Η κλινική έρευνα του Alzheimer αντιμετωπίζει μια νέα προοπτική: αυτή μιας νόσου με μια σιωπηλή προκλινική φάση, η οποία αρχίζει δεκαετίες πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Η δευτερογενής πρόληψη είναι εκείνη που στοχεύει στην τροποποίηση των διαδικασιών της νόσου σε άτομα που δεν έχουν συμπτώματα, αλλά που ήδη βιώνουν αλλαγές στον εγκέφαλο που είναι ανιχνεύσιμες από συγκεκριμένους βιοδείκτες.
Ο στόχος επομένως της δευτεροπαθούς πρόληψης είναι να προσπαθήσουμε να παρέμβουμε σε προηγούμενα στάδια, όταν το άτομο δεν έχει συμπτώματα, ούτως ώστε να σταματήσουμε ή να επιβραδύνουμε την πρόοδο του νευροεκφυλισμού για να αποφευχθεί το στάδιο της άνοιας ή να καθυστερήσει στο έπακρο την εμφάνισή της.
Σε περίπτωση που κάποιο άτομο παρουσιάζει διαταραχές στην μνήμη, στον προσανατολισμό, στη γλώσσα και στην οπτική αντίληψη, τότε θα πρέπει να υποβληθεί σε ειδικές εξετάσεις οι οποίες μπορούν να προσδιορίσουν με σημαντική ακρίβεια την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου Alzheimer. Στη συνέχεια και εφόσον διαπιστωθεί ότι όντως πρόκειται για πρόδρομη μορφή της νόσου, τότε μπορούμε να καθυστερήσουμε την εξέλιξη της με την άσκηση της μνήμης και της πνευματικής λειτουργίας . Το άτομο ενθαρρύνετε να προχωρήσει σε γνωστικές δραστηριότητες όπως η ομιλία αρκετών ξένων γλωσσών, η εκμάθηση μουσικών οργάνων, η ανάγνωση, η πραγματοποίηση ομαδικών δραστηριοτήτων ή η άσκηση πνευματικών παιχνιδιών όπως το σκάκι.
Επιπλέον απαιτείται να διορθωθούν και οι άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην επιδείνωση της εξέλιξης της νόσου όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης, το κάπνισμα.