Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μια ασθένεια στην οποία σχηματίζονται κακοήθη (καρκινικά) κύτταρα στους ιστούς του πνεύμονα. Είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες.
Η αποφυγή των παραγόντων κινδύνου και η αύξηση των προστατευτικών παραγόντων βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα.
Τα ακόλουθα είναι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα:
Το κάπνισμα (τσιγάρα ή πούρα ή πίπα)
Ο καπνός είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η κατανάλωση τσιγάρων, πούρων ή πίπας αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Το κάπνισμα προκαλεί 9 από τις 10 περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα στους άνδρες και 8 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα χαμηλής περιεκτικότητας σε πίσσα ή χαμηλής περιεκτικότητας σε νικοτίνη δεν μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα.
Μελέτες δείχνουν επίσης ότι ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα από το κάπνισμα αυξάνεται με τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζει κανείς την ημέρα και τον αριθμό των ετών. Οι άνθρωποι που καπνίζουν είναι περίπου 20 φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα σε σύγκριση με τους μη καπνιστές.
Παθητική έκθεση στον καπνό του τσιγάρου
Η παθητική έκθεση στον καπνό είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η παθητική έκθεση στον καπνό είναι ο καπνός που προέρχεται από ένα αναμμένο τσιγάρο ή άλλο προϊόν καπνού. Οι άνθρωποι που εισπνέουν καπνό τσιγάρου στο περιβάλλον εκτίθενται στις ίδιες ουσίες που προκαλούν καρκίνο στους καπνιστές, αν και σε μικρότερες ποσότητες. Η παθητική εισπνοή καπνού τσιγάρου ονομάζεται ακούσιο ή παθητικό κάπνισμα.
Οικογενειακό ιστορικό
Το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα είναι ένας παράγοντας κινδύνου για αυτόν τον τύπο καρκίνου. Τα άτομα με συγγενή που είχαν καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με τα άτομα που δεν έχουν συγγενείς που είχαν καρκίνο του πνεύμονα. Με δεδομένο ότι συνήθως οι καπνιστές καπνίζουν εντός της οικίας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έκθεση και των άλλων μελών της οικογένειας στο παθητικό κάπνισμα, είναι δύσκολο να καθοριστεί αν ο αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα είναι το οικογενειακό ιστορικό ή η παθητική έκθεση στον καπνό των τσιγάρων.
Λοίμωξη με τον ιό του AIDS
Η μόλυνση με τον ιό HIV και η ανάπτυξη του συνδρόμου επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS), συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV έχουν περισσότερο από το διπλάσιο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν έχουν μολυνθεί. Δεδομένου ότι τα ποσοστά καπνίσματος είναι υψηλότερα στα άτομα που μολύνθηκαν με τον ιό HIV, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε εάν ο αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα οφείλεται σε λοίμωξη από τον ιό HIV ή στην έκθεση στον καπνό του τσιγάρου.
Παράγοντες περιβαλλοντικού κινδύνου
Η έκθεση σε ακτινοβολία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η ακτινοβολία που παράγεται από μια ατομική βόμβα, η ακτινοθεραπεία, οι ακτινολογικές εξετάσεις και το ραδόνιο αποτελούν πηγές έκθεσης στην ακτινοβολία.
Η ακτινοθεραπεία στο στήθος χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ορισμένων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του μαστού και το λέμφωμα Hodgkin. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτίνες Χ, ακτίνες γάμμα ή άλλους τύπους ακτινοβολίας που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Όσο υψηλότερη είναι η δόση της ακτινοβολίας που λαμβάνεται, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μετά από ακτινοθεραπεία είναι υψηλότερος σε ασθενείς που καπνίζουν παρά σε όσους δεν καπνίζουν.
Οι ακτινολογικές εξετάσεις απεικόνισης, όπως η υπολογιστική τομογραφία (CT), εκθέτουν τους ασθενείς σε ακτινοβολία. Οι σπειροειδείς CTs εκθέτουν τους ασθενείς σε λιγότερη ακτινοβολία
Το ραδόνιο είναι ένα ραδιενεργό αέριο που σχηματίζεται από την διάσπαση του ουρανίου που βρίσκεται στα βράχια και στη γη. Αυτό διηθείται από το έδαφος και αναμιγνύεται με τον αέρα ή μολύνει τα αποθέματα νερού. Το ραδόνιο μπορεί να διαρρεύσει σε σπίτια με ρωγμές στο πάτωμα, στους τοίχους ή στα θεμέλια. Οι συγκεντρώσεις ραδονίου συσσωρεύονται με το χρόνο.
Μελέτες δείχνουν ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις αερίου ραδονίου στο εσωτερικό των σπιτιών ή στην εργασία αυξάνουν τις νέες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα και τον αριθμό των θανάτων από αυτόν τον καρκίνο. Ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα είναι μεγαλύτερος στους καπνιστές που εκτίθενται σε ραδόνιο από ό, τι στους ανθρώπους που δεν καπνίζουν αλλά εξακολουθούν να εκτίθενται σε ραδόνιο. Σε άτομα που δεν καπνίζουν ποτέ, σχεδόν το 26% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα σχετίζονται με την έκθεση σε ραδόνιο.
Μελέτες δείχνουν ότι η έκθεση στις ακόλουθες ουσίες αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα:
Αμίαντος
Αρσενικό
Χρώμιο
Νικέλιο
Βηρύλλιο
Κάδμιο
Πίσσα και αιθάλη.
Αυτές οι ουσίες μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του πνεύμονα σε άτομα που εκτίθενται σε αυτούς στο χώρο εργασίας και δεν καπνίζουν ποτέ. Καθώς ο βαθμός έκθεσης σε αυτές τις ουσίες αυξάνεται, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα επίσης αυξάνεται. Ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα είναι ακόμη μεγαλύτερος στους ανθρώπους που εκτίθενται και καπνίζουν.
Ατμοσφαιρική ρύπανση: ορισμένες μελέτες έδειξαν σχέση μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του αυξημένου κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα.
Τα ακόλουθα είναι προστατευτικοί παράγοντες για τον καρκίνο του πνεύμονα:
Μην καπνίζετε
Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα είναι να μην καπνίζετε.
Σταματήστε το κάπνισμα
Οι καπνιστές μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα αν σταματήσουν το κάπνισμα. Σε καπνιστές που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο του πνεύμονα, η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο νέων καρκίνων του πνεύμονα. Σε ένα άτομο που σταματάει το κάπνισμα, η πιθανότητα πρόληψης του καρκίνου του πνεύμονα εξαρτάται από τον αριθμό των ετών και από το πόσα τσιγάρα κάπνιζε. Μετά από διακοπή του καπνίσματος για 10 χρόνια, ο κίνδυνος καρκίνου των πνευμόνων μειώνεται από 30% σε 50%.
Λιγότερη έκθεση σε παράγοντες κινδύνου στο χώρο εργασίας
Οι νόμοι που προστατεύουν τους εργαζομένους από την έκθεση σε καρκινικές ουσίες, όπως ο αμίαντος, το αρσενικό, το νικέλιο και το χρώμιο, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα. Οι νόμοι που εμποδίζουν το κάπνισμα στο χώρο εργασίας συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα που προκαλείται από την παθητική έκθεση στον καπνό του τσιγάρου.
Μείωση της έκθεσης σε ραδόνιο
Η μείωση των συγκεντρώσεων ραδονίου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα, ιδιαίτερα μεταξύ των καπνιστών τσιγάρων. Οι υψηλές συγκεντρώσεις ραδονίου στα σπίτια μπορούν να μειωθούν με τη λήψη μέτρων για την αποφυγή διαρροής ραδονίου, για παράδειγμα με τη στεγανοποίηση των υπογείων.
Δεν είναι σαφές εάν τα ακόλουθα μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα:
Φαγητό
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φρούτων ή λαχανικών έχουν χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα από όσους καταναλώνουν χαμηλές ποσότητες. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι καπνιστές τείνουν να έχουν λιγότερο υγιεινή διατροφή από τους μη καπνιστές, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν η μείωση του κινδύνου οφείλεται στην υγιεινή διατροφή ή στο μη κάπνισμα.
Φυσική δραστηριότητα
Μερικές μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που ασκούνται έχουν μικρότερο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα από ό, τι οι άνθρωποι που δεν είναι ενεργοί. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι καπνιστές τείνουν να έχουν διαφορετικά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας από τους μη καπνιστές, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε εάν η φυσική δραστηριότητα επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα είναι σταματήστε το κάπνισμα. Υπάρχει επίσης σημαντικό ενδιαφέρον για να διαγνώσει κανείς τον καρκίνο σ τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης, δηλαδή πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, διάστημα κατά το οποίο οι θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές. Αυτός είναι ο σκοπός των εξετάσεων έγκαιρης διάγνωσης. Μέχρι τώρα καμία εξέταση δεν έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητα της σε ότι αφορά την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του πνεύμονα και συνεπώς δεν συνιστάται να γίνεται σε μαζική κλίμακα. Ωστόσο, μια νέα μελέτη αποκάλυψε ότι η χρήση της χαμηλής δόσης αξονικής τομογραφίας του θώρακα όταν χρησιμοποιείται με σκοπό την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου έχει βρεθεί ότι μείωσε τον αριθμό των θανάτων που προκλήθηκαν από τον καρκίνο του πνεύμονα. Ως αποτέλεσμα, ομάδα ειδικών στην παροχή υπηρεσιών Προληπτικής Ιατρικής προτείνει τη διενέργεια αυτής της εξέτασης σε άτομα υψηλού κινδύνου. Τα άτομα αυτά είναι:
Ηλικίας 55-77 ετών
Ασυμπτωματικοί
Είναι ενεργοί καπνιστές ή διέκοψαν το κάπνισμα πριν 15 χρόνια
Έχουν ιστορικό καπνίσματος με μέσο όρο 1 πακέτο την ημέρα για 30 χρόνια.
Τα άτομα αυτά πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο με αξονική τομογραφία ανάλογα με το ιστορικό, τη βαρύτητα και την χρονιότητα του καπνίσματος.