Η Υπερλιπιδαιμία είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία αυξάνονται ένα ή περισσότερα λιπίδια του αίματος.
Στα κύρια λιπίδια του αίματος περιλαμβάνονται: η χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια.
Η υπερλιπιδαιμία διακρίνεται σε πρωτοπαθή που είναι κληρονομικού χαρακτήρα και εμφανίζεται από νεαρή σχετικά ηλικία και σε δευτεροπαθή.
Από τις πρωτοπαθείς οι πιο συχνές μορφές είναι η Τύπου IIb (1% στον γενικό πληθυσμό) και η Τύπου IV (1% στον γενικό πληθυσμό). Στην πρώτη περίπτωση είναι αυξημένα τα επίπεδα της χοληστερίνης (LDL και VLDL) και στη δεύτερη τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων. Αφορά κατά μέσο όρο 1 άτομο σε πληθυσμό 250-500 ατόμων.
Στις δευτεροπαθείς ή επίκτητες υπερλιπιδαιμίες είναι αυξημένα τα επίπεδα της χοληστερίνης, τα τριγλυκερίδια ή και τα δύο αυτά λιπίδια. Οι συχνότερες αιτίες ανάπτυξης δευτεροπαθούς υπερλιπιδαιμίας είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρήση φαρμάκων όπως τα διουρητικά τύπου θειαζίδης, οι β-αποκλειστές, τα οιστρογόνα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ο υποθυρεοειδισμός, η νεφρική ανεπάρκεια, το νεφρωτικό σύνδρομο και σπάνιες διαταραχές των ενδοκρινών αδένων ή του μεταβολισμού.
Η υπερλιπιδαιμία σχετίζεται με την αθηροσκλήρωση και την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου ή περιφερικής αγγειοπάθειας. Τα πολύ αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων είναι δυνατόν να προκαλέσουν παγκρεατίτιδα. Ο έλεγχος των επιπέδων των λιπιδίων πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 30 ετών και να γίνεται μία φορά κάθε έτος. οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας σε νεαρή ηλικία και παρουσιάζουν ξανθελάσματα ή κερατοειδικό τόξο. Τα άτομα αυτά είναι πιθανόν να υποστούν έμφραγμα του μυοκαρδίου σε ηλικία 30-60 ετών και για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να διαπιστωθεί η νόσος σε πρόωρο στάδιο και να ξεκινήσει η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι μόνο όσοι πάσχουν από οικογενή υπερλιπιδαιμία ωφελούξνται από την φαρμακευτική αγωγή με στατίνες.
Σε άτομα με δευτεροπαθή υπερλιπιδαιμία οι υψηλές τιμές χοληστερίνης συνήθως οφείλονται σε κακής ποιότητας διατροφή (μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων), καθιστική ζωή και έντονο στρες. Η διατροφή και η άσκηση είναι οι δυο σημαντικοί παράγοντες με τους οποίους μπορεί κανείς να προλάβει την ανάπτυξη υπερλιπιδαιμίας. Εαν δεν αλλάξουν οι δυο αυτοί παράγοντες τότε η φαρμακευτική αγωγή με στατίνες δεν προσφέρει κανένα όφελος
Διατροφή
Η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής απαραίτητη για την αποφυγή αυξημένων επιπέδων της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να αποφεύγεται η κατανάλωση κορεσμένου λίπους και επεξεργασμένων υδατανθράκων όπως είναι τα τρόφιμα που περιέχουν αλεύρι και ζάχαρη. Με την εφαρμογή της λεγόμενης Μεσογειακής Διατροφής μπορεί κανείς να καταναλώνει μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα όπως αυτά που βρίσκονται στα ψάρια και το ελαιόλαδο. Επιπλέον, σε αυτό το είδος της διατροφής υπάρχει ισορροπημένη πρόσληψη λαχανικών, φρούτων, λαχανικών, και δημητριακών ολικής αλέσεως.
Αθλητισμός
Εκτός από τη διατροφή, οι άνθρωποι που θέλουν να προλάβουν την εμφάνιση υπερλιπιδαιμίας θα πρέπει να έχουν στην καθημερινή τους ρουτίνα και την άσκηση. Τρέξιμο, κολύμπι, ποδήλατο ή το περπάτημα είναι μερικά από τα αθλήματα που μπορεί να αρχίσει κανείς , σε μέτρια ένταση, σε τακτική βάση (τρεις έως πέντε φορές την εβδομάδα). Με τον τρόπο αυτό θα συμβάλει στην αύξηση της καλής χοληστερίνης ( HDL) και στην μείωση της LDL ή κακής χοληστερίνης και στα επίπεδα των τριγλυκεριδίων.